Thác Tác tình thuộc thị trấn Tam Đường, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu. Thác Tác Tình còn có tên gọi khác là thác Tắc Tình hay theo cách gọi thân thương của người dân nơi đây là thác Tình. Đây là một trong những địa điểm chuyến đi hấp dẫn và thu hút được đông đảo khách thăm quan trong và ngoài tỉnh đến chiêm ngưỡng.
Cách thị xã Lai Châu 30 km về phía đông nam, từ quốc lộ 4D trên ngã 3 thị trấn Bình Lư khách thăm quan sẽ phải trải qua khoảng cách 2km đoạn đường gập ghềnh khúc khuỷu để đến với chân thác. Nhìn từ xa thác Tác Tình hiện lên như một bức tranh sơn thủy hữu tình thơ mộng giữa núi rừng Tây Bắc như muốn mỗi Lữ khách lên tìm hiểu, khám phá.
Không biết từ bao giờ tên gọi “Tác Tình” đã hình thành và tồn tại trong tiềm thức của từng cư dân người Dao nói riêng và tất cả mọi người dân nơi đây nói chung. Theo tiếng Dao: Tác: có nghĩa là nước từ trên cao đổ xuống mỏm đã nhô ra từ vách núi thẳng đứng; Tình: có nghĩa là nước từ trên thác đổ xuống tạo thành một vũng nước trên mặt đất giống như một hồ nhỏ.
Đến thăm di tích, chúng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, với cảnh vật hiền hoà như một bức tranh sơn thuỷ hữu tình, núi cao được che phủ bởi một màu xanh ngút ngàn của rừng cây. Thác cao chừng 120m đổ xuống theo hướng thẳng đứng, chân thác rộng chừng 40m, phía dưới chân thác là một hồ nước trong xanh rộng khoảng 200m2 như một tấm gương giữa rừng núi trùng điệp. Những đôi trai gái yêu nhau thường đến đây để cầu mong tương lai hạnh phúc của họ được vững bền.
Cái tên "Tác Tình" của ngọn thác gắn liền với truyền thuyết về tình yêu của một đôi trai gái. Truyền thuyết kể rằng: Xưa kia, từ lâu lắm rồi không ai còn nhớ vào thời gian nào, tại một bản người dân tộc Dao dưới chân thác có một nàng Lở Lan xinh đẹp, vẻ đẹp của nàng được ví như những đóa Lan rừng. Nàng đem lòng yêu một chàng trai trong bản, cả hai thương nhau và quấn quýt như con hươu, con nai trên rừng bên nhau sớm tối. Nhưng hạnh phúc không được bao lâu thì tai hoạ đã ập xuống đầu hai người, tình yêu của họ đã gặp nhiều trắc trở, chông gai vì bị kẻ gian âm mưu hãm hại, chia cắt để không thể nên duyên chồng vợ. Để giữ trọn tình yêu thủy chung của mình và lời thề ước giữa hai người, nàng Lở Lan đã trầm mình xuồng dòng thác.
Cảm phục trước hành động của cô gái trẻ, người dân nơi đây đã đặt tên cho ngọn thác là thác Tác Tình để tưởng nhớ đến cô cùng với mong ước tác hợp cho chuyện tình của hai người. Với tên thác đầy ý nghĩa, cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ của núi rừng Tây Bắc và câu chuyện tình mãnh liệt, thuỷ chung của đôi trai gái đã tạo nên một ngọn thác vừa mang vẻ đẹp quyến rũ lại vừa huyền bí làm say đắm lòng người. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, biến cố của lịch sử thác Tình vẫn giữ được những nét đẹp nguyên sơ, hùng vĩ.
