Thưởng thức ẩm thực Lai Châu thơm ngon hấp dẫn có gì đặc sắc? Đây là câu hỏi được nhiều người quan  tâm đặc biệt là những tín đồ hành trình chuẩn bị có chuyến đi Tây Bắc phá đảo Lai Châu. Không thiếu những đặc sản ăn một lần là nhớ mãi mà bạn nên thưởng thức như lợn cắp nách, thịt khô gác bếp, nộm rau dớn, cơm lam…  và vô số những món ngon khác làm mê lòng khách thăm quan nữa mà VietSense Travel sẽ giới thiệu đến bạn trong bài viết dưới đây, hãy cùng theo dõi nhé!

Đặc sản xôi tím

Món ngon ẩm thực Lai Châu đầu tiên mà chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn là xôi tím. Chỉ cần nghe tên thôi cũng hiểu về đặc trưng màu sắc của món ăn rồi đúng không nào? Màu tím chính là đặc trưng và làm nên thương hiệu của món ăn này, sắc tím mộng mơ và huyền bí vốn được nhuộm bằng loại cây khẩu cắm một loại lá cây rừng khá phổ biến ở miền núi vùng cao nhất là Lai Châu. Dùng cây khẩu cắm đúng cách là bẻ cả cành và lá rửa sạch rồi đem luộc kỹ. Đun khoảng 5 phút thì nước trong ban đầu sẽ chuyển thành màu tím và sánh đặc là được rồi đấy. Lúc này để nguội sau đó cho gạo đã vo sạch sẽ vào ngâm từ 2 đến 3 giờ và chuẩn bị cho những công đoạn tiếp theo.

Cách làm nghe thì có vẻ dễ nhưng để làm nên hương vị đặc trưng của món xôi này đều phải có bí kíp đấy bạn nhé! Dụng cụ đồ xôi tím phải là một loại chõ gỗ được đục từ thân cây sung, chiếc chõ này có thể mới hoặc cũ tùy vào thời gian sử dụng, tuy nhiên tất cả đều là mùi gỗ thơm lừng, củi đun từ cây sung cũng đem đến mùi vị thơm ngon hấp dẫn hơn cả. Người nấu phải dày dặn kinh nghiệm đun lửa nhỏ lớn điều chỉnh đúng độ, đến khi hạt xôi nở đều và từng lớp xôi thấm đều màu tím óng ánh tỏa hương ngào ngạt là đã hoàn thành quy trình nấu xôi. Để nguội và thưởng thức hoặc cho vào khuôn để tạo hình cho bắt mắt hơn. Hạt xôi dẻo, thơm thơm, béo béo ăn nhiều cũng không ngán, quả là một món ngon Lai Châu thơm ngon đúng không nào

Pa pỉnh tộp

Món ngon ẩm thực Lai Châu sao có thể bỏ qua cái tên độc lạ Pa pỉnh tộp được chứ Món ăn này theo người dân bản địa tức là cá gập nướng. Chính là món đặc sản Lai Châu với quy trình chế biến khá cầu kỳ và được sử dụng trong những bữa ăn người dân địa phương có khách qu. Nguyên liệu để đem chế biến phải là những con cá chép tươi và đặc trưng của món ăn này là để nguyên con khi nướng.

Cá được bắt từ những khe suối tự nhiên nên chắc thịt, sau khi sơ chế sẽ được tẩm ướp với một vài loại gia  vị như muối hay ớt khô, để khử mùi tanh cho cá. Gia vị được dùng để ướp cá chính là những gia vị truyền thống khá phổ biến của người Tây Bắc như mắc khén, gừng, tỏi, sả, hành, rau thơm rừng, ớt bột, thêm một chút các loại rau thơm để dậy vị, một chút hạt tiêu rừng và trộn lẫn với nhau sau khi băm nhỏ. Tất cả đem sát đều lên đầu, thân và đuôi cá, phần còn lại thì đem nhét vào bụng cá.

Tiếp theo đến công đoạn nướng cá, người Thái sẽ đem gấp đôi mình con cá theo chiều ngang thay vì để nguyên con hay chặt thành từng khúc. Dụng cụ đem nướng cá là vỉ nướng hoặc que nướng bằng tre tươi để cố định cá và nướng đều trên bếp than hoa. Điều chỉnh nhiệt độ vừa phải, khi cá mới chín tới mùi cá hòa cùng mùi thơm gia vị lan tỏa trong bầu không gian se lạnh của rừng núi cuốn hút đến lạ kỳ. Thưởng thức món ăn này thơm ngon thấm đượm gia vị, thịt cá giai ngon và chắc thịt cực kỳ cuốn.

Măng nộm Hoa Ban

Nếu bạn là một tín đồ của ẩm thực vùng cao và từng ghé qua những bản làng người Thái ở Lai Châu đều sẽ biết tới một truyền thuyết đầy cảm động về Hoa Ban – Măng Đắng. Bên cạnh đó bạn còn có cơ hội được thưởng thức một món ăn đặc sản chỉ có tại nơi này là măng nộm hoa ban món ăn đủ vị tổng hợp của đắng, chua, cay, mặn, ngọt, bùi cực kỳ hấp dẫn. Đây đích thị là món ngon ẩm thực Lai Châu không thể bỏ lỡ.

Đến vùng cao miền núi không thiếu các loại măng từng, tuy nhiên để làm nên hương vị cho món măng nộm hoa ban thì nộm chủ yếu được dùng từ măng nứa và măng đắng, cũng có thể làm từ những loại măng khác tuy nhiên hương vị sẽ không ngon bằng. Để chế biến nên món ăn này là cả một nghệ thuật khi măng ngâm và sơ chế sạch rồi đem đi thái nhỏ và đem ngâm trong với nước muối 30. Tiếp đó là đem luộc hai lần trong nước sôi rồi vớt ra để nguội, nếu là măng nứa thì đem luộc chín rồi tước nhỏ. Hoa ban trên cây rừng  khá nhiều tuy nhiên khi chọn làm món ăn thì cần chọn những bông tươi, ngắt lấy những cánh hoa thật dày và đều để dùng. Nguyên liệu không thể thiếu tiếp theo là cá suối to, chắc thịt, đem nướng trên than củi  và gỡ lấy thịt.

Nước trộn gỏi chủ yếu là những gia vị đặc trưng và quen thuộc như nước mắm chấm gỏi cuốn của người miền xuôi vậy gồm chanh, tỏi, ớt, rau húng và rau mùi đã thái nhỏ cho vào hỗn hợp nộm đã chuẩn bị ở trên và nhẹ nhàng đều tay xoa đều, đến khi măng, hoa ban, cá và nước trộn hoa làm một. Tất cả đều hòa lẫn với nhau tạo nên hương vị vô cùng thơm ngon của núi rừng, thưởng thức món ăn sẽ có vị đắng ngai ngái của măng, hoa ban thơm lừng và cá nướng săn chắc thịt, gia vị bắt mùi và chua chua cay cay của nước sốt thật khiến người ta mê mẩn.

Lợn cắp nách

Sao có thể bỏ qua lợn cắp nách trong chuyến đi Lai Châu và thưởng thức những món ăn thơm ngon tròn vị. Lợn cắp nách không chỉ là đặc sản của Lai Châu mà còn là đặc sản của vùng cao Tây Bắc. Lợn cắp nách mán là giống lợn được chăn thả tự do trong những cánh rừng hay khu vườn đã được quy hoạch, chúng tự  đi kiếm ăn và trọng lượng của mỗi con khoảng 10 – 15 kg. Thịt lợn cắp nách thơm lừng do thức ăn của chúng chủ yếu từ các loại lá cây, rau cỏ.

Những món ngon được chế biến từ lợn cắp nách không thiếu như hấp, nướng, nấu giả cầy, hầm, nấu canh… Mỗi một món lại được kết hợp với những gia vị đặc trưng khác nhau làm nên hương vị có một không hai kích thích những tín đồ ẩm thực. Nếu là lần đầu thưởng thức chắc chắn bạn sẽ bị món ăn này đánh gục, thế nên đến với nơi đây nhất định phải thưởng thức lợn cắp nách bạn nhé!

Cá bống vùi tro

Vàng Pheo – Phong Thổ – Lai Châu là quê hương gốc của món ăn cá bống vùi tro thơm ngon tròn vị không thể không thưởng thức. Thưởng ngoạn phong cảnh núi rừng bên cạnh một món ăn ngon mà ai cũng tấm tắc khen từ đầu đến cuối bạn sẽ được tận hưởng những hương vị rừng núi Tây Bắc riêng biệt của người dân tộc Thái trắng. Tại đây nổi tiếng với những món ăn như Pa pỉnh tộp, rêu nướng và đặc biệt không thể không nhắc đến món cá bống vùi tro.

Cá bống ở nơi đây hầu hết được bắt từ những mương nước, suối đá hay con thác trong xanh mát lành, hoàn toàn là cá tự nhiên sau đó được đem tẩm ướp với những loại gia vị đã được chuẩn bị trước rồi đem ướp từ 15- 30 phút để thấm đẫm gia vị. Những mẻ cá sẽ được đem gói ghém thật kỹ trong nhiều lớp lá dong và được vùi kỹ trong tro nóng, cứ  tầm 30 phút lại trở mặt cá một lần, cứ tiếp tục như vậy thêm vài lần là cá đã chín đều và có thể thưởng thức rồi.

Thưởng thức món cá bống vùi tro có mùi thơm đặc biệt của các gia vị núi rừng được kết hợp một cách hoàn hảo, thế nên khi ăn rất dễ dàng cảm nhận vị béo của cá và mùi thơm từ lá dog cùng nhiều loại gia vị truyền thống. Món ăn này dùng để nhắm rượu hoặc ăn cùng cơm nóng hoặc xôi. Đến Tây Bắc và thăm vùng đất Lai Châu người dân địa phương sẽ tiếp đãi bạn bằng món ăn này kết hợp cùng một chút rượu quê trong tiết trời se se lạnh đầu đông thì còn gì tuyệt vời hơn nữa.

Nộm rau dớn

Sau nộm hoa ban thì nộm rau dớn là món nộm được yêu thích nhất của Lữ khách khi đến Lai Châu. Theo người Thái thì rau dớn được gọi là “pắc cút” là một loại cây phá phổ biến ở vùng núi thuộc họ quyết. Nếu bạn thắc mắc hình dáng của nó như thế nào thì có thể hình dung chúng như cây dương xỉ, bởi thuộc một họ. Đặc điểm là thân to, tán lá rộng, mặt lá có màu xanh nhẵn, rau dớn mọc xum xuê ở những nơi ẩm ướt điển hình như bờ suối, khe suối và cạnh những con thác lớn - đường đi dẫn nước vào ruộng.

Để làm nên món nộm rau dớn mang hương vị chuẩn Tây Bắc, người dân tộc Thái ở Lai Châu phải chọn ra những ngọn rau dớn non, hơi cong là lá thuộc dạng bánh tẻ, đem rửa sạch và phơi nắng để tái, lưu ý là chỉ phơi một chút đến khi rau tái chứ  không phải phơi cho khô hẳn, tiếp đo cho rau dớn vào chõ xôi bằng gỗ để đồ, sau khoảng 20 phút thì rau chín và vớt ra để rau được xanh.

Một bí kíp của người dân tộc là rau dớn bắt buộc phải đồ chứ không đem luộc với mục đích để có thể giữ trọn hương vị bùi bùi và ngọt ngọt của món nộm, hương vị cũng bởi thế mà được giữ trọn. để giữ vị bùi bùi, ngọt ngọt của món nộm. Khi rau nguội đem hết những nguyên liệu trước đó cho vào trộn cùng như rau thơm, ớt, gừng, tỏi, nước chanh tươi, mì chính và muối trắng trộn đều.  Tiến hành để khoảng 5 phút để gia vị được ngấm đều, tiếp tục cho lạc rang giã nhỏ vào là có thể thưởng thức được rồi.

Thịt treo gác bếp

Sao có thể bỏ lỡ thịt treo gác bếp trong món ngon ẩm thực Lai Châu hấp dẫn nhất đúng không nào. Đây là một cách thức chế biến món ăn vô cùng độc đáo của người dân tộc đồng bào Mông thuộc tỉnh Lai Châu, phải đến tận nơi và thưởng thức trọn vẹn hương vị của món ăn này thì bạn mới hiểu ẩm thực Tây Bắc đặc sắc như thế nào. Thịt treo gác bếp được chọn lọc từ những miếng thịt ba chỉ to và đều, có thể là thịt mông đôi khi là thịt thủ và thịt vai của các loại trâu, bò, lợn ngon để chế biến. Điều này tùy thuộc theo vùng miền mà họ sẽ có cách thức chọn thịt cũng như chế biến theo nhiều kiểu khác nhau, đương nhiên là cách thức đều là đem treo gac bếp.

Thịt được đưa vào những chiếc cối lớn cũng một lượng muối ăn vừa đủ đem giã cùng, thịt chỉ giã để ngấm gia vị và cho mềm chứ không giã nát. Người đấu bếp sau đó sẽ đem thịt và trộn cùng một loại men làm từ các cây rừng và cho thịt vào gùi ủ kín 2 – 3 ngày và treo lên gác bếp. Có một số vùng người ta chỉ ướp thịt với muối chừng gần chục tiếng rồi treo lên gác bếp để giữ được hương vị chuẩn nhất.

Một cách thức bảo quản thực phẩm khá hay khi không có tủ đông như miền xuôi. Với đặc trưng sinh hoạt trong đời sống hàng ngày chủ yếu đun nấu bằng bếp củi m mà người dân tận dụng để làm nên món thịt treo gác bếp. Do nấu ăn hàng trên bếp củi, hơi lửa nóng của củi luôn đỏ lửa sẽ làm cho miếng thịt săn lại, mỡ chảy ra một phần, phần mỡ chảy đều khá trong, phần nạc thì có da màu vàng thịt đỏ thẫm trông bắt mắt vô cùng, đặc biệt hương thơm từ xa là điều không thể phủ nhận. Theo những người đồng bào thì để cho chất lượng thịt thơm nhất họ đã lấy cây ngải cứu rừng và bã mía để về hun thịt.

Thịt gác bếp không thể đem xuống là ăn ngay được mà người ta tiến hành cho thịt qua lửa rồi thái thành từng miếng nhỏ và chế biến thành những món ăn khác nhau không kém phần hấp dẫn như xào với cà chua, kho với lá tỏi hay đơn giản là xào lẫn với rau cải mèo đắng… Bạn có thể thưởng thức hương vị trọn vẹn nhất của loại thịt này là hấp qua lửa và châm cùng gia vị Tây Bắc như chẩm chéo, ăn cùng xôi tím hay cơm lam cũng là sự lựa chọn hoàn hảo.

Rêu đá nướng

Thật kỳ diệu khi giữa núi rừng Tây Bắc vùng Lai Châu lại nổi lên món ăn rêu đá nướng lạ miệng và cực kỳ thu hút ngay từ tên gọi. Màu xanh của rêu kết hợp hoàn hảo cùng với tỏi cùng những hương vị Tây Bắc đã tạo nên một món ăn hấp dẫn nhất của núi rừng. Rêu đá một loại rau sạch của núi rừng Lai Châu chắc chắn sẽ khiến bạn say đắm ngây ngất khi lần đầu tiên thưởng thức.

Món rêu nướng cũng được luộc qua sau đó vớt sạch để nguội và đem trộn cùng sả, gừng, bột ớt, hạt dổi, quả muối, hạt sẻn… và gói trong lá dong rồi vùi trong tro nóng, người ta tiến hành để một chút than hồng lên bên trên, cần để khéo léo để lớp lá dong không bị cháy mà rêu bên trong vẫn chín đều. Đợi đến khi lớp lá chuyển thành màu đen thì người ta sẽ tiến hành bóc ra và gỡ từng lớp lá một cách khéo léo. Mùi hương quyến rũ ngất ngây của rêu đá nướng đã tạo nên hương vị rất riêng biệt không thể pha lẫn. Nếu bạn thắc mắc hình dạng thành phẩm của rêu nướng thì có thể tưởng tượng chúng hệt như tảo biển nhưng hương vị lại rất riêng, gia vị cay và thơm lừng cùng mùi hơi nồng của rêu đá đã tạo nên một món ăn xuất sắc tảo biển, mềm, ngậy rất đưa miệng, khi ăn với cơm nóng thì ngon tuyệt.

Lam nhọ

Có thể đây là lần đầu tiên bạn nghe đến cái tên này đúng không, trên Lai Châu thì món ăn đặc sản này được người dân yêu thích và thu hút khách thăm quan thập phương  mỗi lần ghé thăm. Theo người dân tộc vùng cao thì lam là nướng, nhọ là nhừ. Loại thịt được sử dụng có thể là thịt trâu hoặc thịt bò ngon được nướng trên than hồng cho thật chín sau đó thái mỏng ngang thớ và trộn cùng gia vị Tây Bắc như mắc khén, ớt, tỏi, gừng và cả rau bí, quả bí non, quả cà rừng…Món ngon ẩm thực Lai Châu bạn nhất định phải nếm hương vị lạ miệng và cực cuốn của món ăn này nhé!

Sau khi đem trộn cùng nhiều loại gia vị khác nhau thì đem tất cả vào trong ống tre nướng tiếp để chúng được chín đều. Điều chỉnh ngọn lửa sau đó lại bỏ ra lấy que dài chọc cho nhuyễn và đem trở lại trên than nướng ống tre lần nữa cho nguyên liệu thật chí, thật nhừ và tỏa mùi thơm nghi ngút. Hương vị của món ăn này vừa đậm đà, vừa nhừ và mềm tan trong miệng. Những miếng lam nhọ đựng trong ống tre nên khi lấy ra thành từng bánh, vừa ăn vừa xắn từng miếng vô cùng thú vị, quả là một cách thưởng thức có một không hai mà ăn một lần lại muốn ăn mãi.

Canh tiết lá đắng

Món ngon ẩm thực Lai Châu cuối cùng mà chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn ngày hôm nay là canh tiết lá đắng. Trước khi trên những vùng cao như Lai Châu thì món ăn này không được phổ biến, để có thể tìm được lá đắng mang về nấu canh không phải là một điều dễ dàng bởi đây là loại cây chỉ mọc ở những nơi ven rừng và khe suối sâu. Món ăn được dùng để tiếp đãi những vị khách quý đến chơi nhà, thể hiện sự mến khách và tấm lòng nồng hậu của người đồng bào.

Để nấu lá đắng ngon nhất là kết hợp với một chút phổi lợn băm nhỏ, một chút tiết cùng vài thứ rau thơm rồi nấu lên, nêm nếm gia vị và cho nước vào đun lửa nhỏ. Khi mọi thứ hòa quyện cùng nhau và dậy lên mùi thơm hấp dẫn là tắt bếp và thưởng thức được rồi. Món này khi ăn có vị đắng như tên  gọi nên không phải ai cũng hợp đâu nhé! Tuy nhiên khi đã quen miệng rồi thì rất dễ nghiện đấy.

Thưởng thức món ngon ẩm thực Lai Châu đặc sắc nhất là bức tranh sắc màu văn hóa độc đáo khiến Lữ khách không khỏi suýt xoa mỗi lần thưởng thức. Tìm về vùng cao tỉnh Lai Châu bạn nhất định phải thưởng thức những món ăn này, không nhiều thì ít để cảm nhận hương vị truyền thống có một không hai nhé! VietSense Travel kính chúc quý khách sẽ có những chuyến đi thú vị và ý nghĩa nhé!