Bát Tràng là một làng gốm lâu đời và nổi tiếng trong lịch sử nước ta. Nằm ở tả ngạn sông Hồng thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội, trải qua hơn 500 năm nay, Bát Tràng đã góp phần bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc cũng như làm tăng những giá trị văn hoá truyền thống của thủ đô Hà Nội.

Làng Gốm Bát Tràng

Bát Tràng là một làng gốm lâu đời và nổi tiếng trong lịch sử nước ta. Nằm ở tả ngạn sông Hồng thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội, trải qua hơn 500 năm nay, Bát Tràng đã góp phần bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc cũng như làm tăng những giá trị văn hoá truyền thống của thủ đô Hà Nội.

Tên Bát Tràng được hình thành từ thời Lê, đó là sự hội nhập giữa 5 dòng họ gốm nổi tiếng của làng Bồ Bát xứ Thanh với dòng họ Nguyễn ở đất Minh Tràng. Năm dòng họ lớn gồm các họ Trần, Vương, Nguyễn, Lê, Phạm đã nhóm họp và quyết định đưa một số nghệ nhân, thợ gốm và gia đình con cháu dời làng di cư về phía kinh thành Thăng Long tìm đất lập nghiệp. Họ dừng chân tại vùng 72 gò đất trắng làng Minh Tràng.

Gốm Bát Tràng từ xưa đến nay đã lưu hành trên khắp mọi miền đất nước, thậm chí ra cả nước ngoài. Sản phẩm gốm Bát Tràng như lọ độc bình, song bình, bát vẽ chuồn, bát vẽ các tích cổ...đã được các lái thương Bồ Ðào Nha, Nhật Bản, Hà Lan, Pháp... mua với số lượng lớn. Nhiều nghệ nhân Nhật Bản đã bắt chước phong cách tạo hình, nét vẽ phóng khoáng, màu men đa dạng, giản dị, mộc mạc mà sâu lắng của gốm Bát Tràng.

Để làm ra đồ gốm người thợ gốm phải qua các khâu chọn đất, xử lý và pha chế đất, tạo dáng, tạo hoa văn, phủ men và cuối cùng là nung sản phẩm. Kinh nghiệm truyền đời của dân làng gốm Bát Tràng là "Nhất xương, nhì da, thứ ba dạc lò". Nghĩa là đất làm gốm phải được nén chặt, để đảm bảo độ rắn chắc cho sản phẩm. Kế đó là kỹ thuật tạo lớp men phủ (men trắng, men lam, men nâu, men xanh rêu, men rạn). Cuối cùng là kỹ thuật nung lò để có được sản phẩm hoàn chỉnh.

Ngoài bát đĩa, ấm chén, làng Bát Tràng còn làm nhiều sản phẩm khác như đồ thờ tự và trang trí nội, ngoại thất như độc bình, lư, đỉnh, đèn thờ, các bộ tượng tam đa, tam thánh, chậu hoa, con giống, gạch trang trí cao cấp... Gốm Bát Tràng có 5 dòng men đặc trưng: Men lam, men trắng ngà, men xanh rêu, men rạn, men nâu. Dáng gốm thoáng, nhìn mát mắt. Men màu tự nhiên, phóng khoáng. Để có đất sét làm gốm, người Bát Tràng phải mua đất từ Vĩnh Phú hay làng Dâu bên Bắc Ninh.

Khách đến Bát Tràng có thể thưởng ngoạn một chuyến tham quan quanh khu làng ngày đêm đỏ lửa lò nung bằng một cuốc xe trâu thư giãn. Bạn cũng có thể tự tay làm cho mình những chiếc cốc ngộ nghĩnh trong một xưởng nào đó. Các bạn trẻ thường rất thích được tự tay tô tượng hay nặn những sản phẩm của riêng mình.